Szkoła Podstawowa nr 34 im. Wojska Polskiego

MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ JĘZYKA OJCZYSTEGO

21 lutego 2020 roku w Szkole Podstawowej nr 34 w Poznaniu obchodziliśmy po raz pierwszy Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego. Szkoła tego dnia stała się miejscem dialogu o języku, rozmów, którym towarzyszyło hasło Ludwiga Wittgensteina „Granice mojego języka są granicami mego świata”. Słowa te przyświecały też warsztatom Złam ten szyfr, przygotowanym przez studentki z koła naukowego Co-lektor, którego opiekunem jest dr hab. Marta Wrześniewska-Pietrzak z Wydziału Filologii Polskiej i Klasycznej UAM. Wzięło w nich udział pięć klas z naszej szkoły. W ramach tych spotkań uczniowie mieli możliwość spojrzeć na język polski, ich język ojczysty z perspektywy obcokrajowców. Zadaniem uczniów było odnajdywanie zasad gramatycznych, które pozwalają wyjaśnić kilka wcale nieoczywistych reguł rządzących polszczyzną.

Młodsze klasy bawiły się w wystukiwanie na specjalnie przygotowanych planszach liter składających się na wyraz z określoną trudnością ortograficzną, za pomocą ciała decydowały, czy w danym słowie występuje ó czy u, rz czy ż, a także próbowały swych sił w zadaniach sprawdzających ich dykcję. Niektórzy śmiałkowie podjęli się zadań polegających na ilustrowaniu wybranych związków frazeologicznych.

W kl. 4 – 8 odbył się plebiscyt na najbardziej polskie słowo. Ku zaskoczeniu wygrał „ziemniak”. Mimo iż nie zawiera typowo polskich liter, słowo okazało się bliskie naszym uczniom – poznańskim pyrom w końcu. Najładniejszym słowem według najmłodszych był „obwarzanek”.

Przez cały dzień na lekcjach – różnych przedmiotach uczniowie odkrywali na nowo nasz język ojczysty. Dowiedzieli się, jakie stereotypy innych narodowości drzemią w języku polskim, jak pięknie – wyraźnie i wyraziście mówić i przemawiać. Uświadomili sobie, że w naszym języku nie brakuje anglicyzmów czy germanizmów. Na lekcji biologii uczniowie analizowali nazwy potoczne roślin, np. śmierdziuszki. Geografia to regionalizmy i blubry w Poznaniu. Historia też okazała się zaklęta w polskich słowach, np. polegać na kimś jak na Zawiszy.  Na matematyce i informatyce uczniowie szacowali na podstawie tekstów procentowy udział poszczególnych liter w danym tekście, by odkryć, która litera jest najczęstsza, a która najrzadziej używana przez Polaków, a na fizyce i chemii szukali najtrudniejszych słów. Na lekcji religii odkryli słowa, które ranią i leczą.

Podczas dużej przerwy uczniowie podzielili się swoimi odkryciami – ciekawostkami o języku polskim. Zaprezentowali je krótko na scenie, a plansze, które przygotowali, stały się elementem scenografii.  Jesteśmy przekonani, że obchody Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego staną się szkolną tradycją.